રેડિયો-દિલસે દિલ તક-‘છેલછબીલો ગુજરાતી’-એક મુલાકાત

એક વાર્તાલાપ-વિજય ઠક્કર
August 06,2017 

 

 

 

 

 

 

ત્રણેક મહિના પહેલાં ગુજરાતી ભાષાના પીઢ વ્યંગકાર-હાસ્ય લેખક સ્નેહી શ્રી હરનિશ જાનીનો મારા પર મૅસેજ આવ્યો કે “મારે વાત કરવી છે. ફોન કરશો..?” અને મેં ફોન કર્યો..થોડીક ઔપચારિક વાતો થઇ અને પછી એમણે કહ્યું: ” દેવિકાબહેન ધ્રુવને તમે ઓળખો છો..? ખૂબ સારા સર્જક છે અને એ હ્યુસ્ટન રહે છે…મારી એમની સાથે ગઈકાલે વાત થતી હતી અને એમાં તમારો ઉલ્લેખ થયો…..ઓગષ્ટ મહિનામાં દેવિકાબહેન ન્યૂજર્સી આવવાના છે અને જો એમનો રેડિયો ઇન્ટરવ્યૂ થઇ શકે તો હું એ બાબત તમને વાત કરીશ એવું મેં કહ્યું છે…”
“હા, દેવિકાબહેન નો ગઈકાલે રાત્રેજ મૅસેજ આવ્યો હતો એ પાંચમી ઓગષ્ટે અહીં આવવાના છે…અને મારે ઇન્ટરવ્યૂ માટે જરૂરી જે જોઈતું હતું એ એમણે મને મોકલી આપ્યું.”
હરનિશભાઈ થોડા અચંબામાં પડી ગયા અને કહ્યું:
“અરે વાહ…! આ બહેન તો ભારે ખંતીલા…!!! ચાલો સારું થયું તમારી એમની સાથે વાત થઇ ગઈ…પણ બહુજ સારા સર્જક છે અને આપ એમનો ઇન્ટરવ્યૂ ચોક્કસ કરજો.”
“હા…, અમે કરીશું એમનો ઇન્ટરવ્યૂ.” મેં જવાબ આપ્યો અને ત્યાં વાત પૂરી થઇ ગઈ.
પાંચમી ઓગષ્ટ નક્કી થઇ… નક્કી થયા પ્રમાણે દેવિકાબહેન બરોબર ૧૨.૧૫ વાગે આવી પહોંચ્યા સ્ટુડીઓમાં.
એમના પરિચયથી શરૂઆત થાય છે અમારા સાક્ષાત્કારની.
દેવિકા ધ્રુવ ગુજરાતી ડાયસ્પોરામાં સ્ત્રી સર્જકોમાં આગળ પડતું નામ.સરસ મજાની સર્જનાત્મક પ્રવૃત્તિ કરે. એમનાં ત્રણ કાવ્યસંગ્રહો પ્રકાશિત થયા છે જેમાં “શબ્દોને પાલવડે”, “અક્ષરને અજવાળે”, અને ત્રીજો તે હમણાં પ્રકાશિત થયેલો “ કલમને કરતાલે. એમની સૃજન વૈવિદ્યતા લોકાર્ષક બની છે અને સહેજેસહેજે ધ્યાન ખેંચે એવી છે. સર્જનમાં પ્રયોગશીલતા દેવિકાને ખૂબ ગમે અને અત્યંત નવીન પ્રકારનું પ્રયોગાત્મક સર્જન તે “શબ્દારંભે અક્ષર એક“ હેઠળ વૈવિદ્યસભર ૩૫ રચનાઓ એમણે કરી. દેવિકાનાં ગીતો અને છંદોબદ્ધ ગઝલો ખૂબ સરસ છે અને એમાંની કેટલીક સ્વરબદ્ધ થયેલી રચનાઓ એના શબ્દ અને સ્વરાંકન બંને દ્રષ્ટીએ ધ્યાનાકર્ષક બની છે. એમના કેટલાંક ઉત્તમ ગીતોનાં સ્વરાંકન તો આપણા ગુજરાતી સંગીતના શિરમોર એવા શ્રી ગૌરાંગ વ્યાસે કર્યા છે. દેવિકા ધ્રુવે એમની સર્જન કેડી માત્ર ગુજરાતી સાહિત્ય પુરતી મર્યાદિત નહિ રાખતાં એમણે અંગ્રેજી ભાષામાં પણ સર્જન કર્યું. એમના કાવ્યો અને ગઝલોમાં વિષયવૈવિધ્ય અને ભાવવૈવિધ્ય જોવા મળે છે. એમના દરેક શેરમાં ગજબની તાજગી જોવા મળે. જીવનને વિધાયક દ્રષ્ટિકોણથી જોવાનો એમનો અભિગમ એમની રચનાઓમાં દેખાય છે. નવાનવા રૂપકો અને ભાવ પ્રતીકોને પ્રયોજવા અને તે દ્વારા અભિવ્યક્ત થવાની દેવિકાબહેનની સૂઝ અનેરી છે. એમનાં સર્જનોમાં આસ્તિકતા…ઈશપ્રેમ, આધ્યાત્મિકતા, પ્રકૃતિપ્રેમ, લાગણીઓનો ધબકાર અને સંવેદનશીલતા ભારોભાર વર્તાય છે તો અત્યંત સરળ, સહજ, સચોટ અને સ્વસ્થ એમનું કથાનક વાચકને પોતાનું કથન હોવાની પ્રતીતિ કરાવે છે. એમનાં ગીતોમાં અને અન્ય રચનાઓમાં નિસર્ગ પ્રત્યેની એમની ચાહત અને જીવનની સચ્ચાઈ પ્રગટે છે. એમના સર્જનોમાં લયનાં માધુર્યનું પ્રાધાન્ય છે અને એ લયથી હિલ્લોળાતું એમનું કથન એ સાંભળનારને તરબતર કરી દે છે. પ્રણય, પ્રકૃતિ અને રાષ્ટ્રપ્રેમ અભિવ્યક્ત કરતી રચનાઓ અત્યંત લોકપ્રિય બની છે.
દેવિકાબહેન કહે છે કે સાહિત્ય એ જીવાતું જીવન છે અને જોવાતું જગત છે. એમને લેખન કૌશલ્ય એમના માં એ આરોપેલાં ગર્ભસંસ્કારોમાંથી મળ્યા. બાલ્યાવસ્થામાં દાદીમાએ કહેલી વાર્તાઓએ કલ્પનાશક્તિ ખીલવી. શાળાજીવન દરમ્યાન સાહિત્યપ્રેમી શિક્ષકોએ લેખન અને વાચનની પ્રવૃત્તિમાં પ્રોત્સાહન આપ્યું… નિસર્ગના કાવ્યો બાબતે એમણે કહ્યું કે શરૂઆતથી જ મને આપણા અગાઉના બધાજ કવિઓ વાંચવા ખૂબ ગમતા અને એમાંથી ચિત્તમાં ગ્રહાયેલું… અંકાયેલું બધુંજ કાળક્રમે જેમજેમ બધીજ અનુકુળતાઓ થતી ગઈ તેમતેમ કાગળ અને કલમના માધ્યમે પ્રગટ થવા માંડ્યું. સર્જક માટે સંવેદના જેટલી આવશ્યક છે એટલીજ આવશ્યકતા સજ્જતાની છે.

મારું એક વિધાન કે દેવિકા ધ્રુવનાં સર્જનમાં હકારાત્મક અભિગમ જોવા મળે છે તો એના સંદર્ભે એમનો જ આ શેર:

” જેવી મળી આ જિંદગી, જીવી જવાની હોય છે
સારી કે નરસી જે મળી, શણગારવાની હોય છે”

દેવિકાબહેન આપ હ્યુસ્ટનનું ગૌરવ છો અને સાહિત્ય સરિતા જેવી સંસ્થામાં પણ સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિમાં આપ અગ્રેસર છો…
રેડિયો દિલ, છેલ છબીલો ગુજરાતી કાર્યક્રમના શ્રોતાઓ, કૌશિક અમીન તેમજ હું વિજય ઠક્કર આપને ખૂબખૂબ શુભકામનાઓ પાઠવીએ છીએ અને હજુ ઘણું સાહિત્યિક સર્જન આપ કરતાજ રહો એ આપની પાસેથી અપેક્ષિત છે.
***********
વિજય ઠક્કર
August 06,2017 @ 11.45 pm

કલમને કરતાલે..

“ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય” દ્વારા પ્રકાશિત
મારો કાવ્યસંગ્રહ “કલમને કરતાલે”…

published  a book of poems by Gurjar Granthratna Karyalay,Ahmedabad.
Kalamne Karatale…..

 

સ્વ.આતાજીને શબ્દાંજલિ

ઉંઘમાં ઉંઘી જવા જેવું સુખદ મૃત્યુ બીજું કોઈ નથી. પૂ.આતાજીને એ વર્યુ તે તેમના જીવનની ધન્યતા અને સફળતા. બ્લોગ જગતથી તેમની અક્ષર–ઓળખાણ. શેર શાયરીના શોખીન તેથી અવારનવાર મારી કવિતાઓને પોરસાવતા. મારી પત્રશ્રેણીમાં પણ આવતા થયાં. જ્યારે જ્યારે તેમના બે શબ્દો મળે ત્યારે જાણે પ્રતિભાવ નહિ પણ આશીર્વાદ આપી રહ્યા હોય એમ જ લાગે.
ગઈકાલે રાત્રે તેમની વિદાય પછીના એક જ કલાકમાં મળેલા આ સમાચાર સૌને માટે આંચકા સમા બની રહ્યા. પણ આતાજીનો જીવ તો શાંતિપૂર્વક શિવમાં ભળી ગયો એ વિચારે તેમના માટે મારા તરફથી સૌની સાથે  આજે માત્ર મૌન પ્રાર્થના.

સ્વરાંકિત- પૂરવનો જાદુગર

પિક્ચર ઉપર ક્લીક કરી ગીત સાંભળો….

Glimpses Into a Legacy-English book

available at:

https://www.amazon.com/dp/1539655407/ref=rdr_ext_tmb

                                                   and/or

https://www.createspace.com/6661086

 

The family is a delicate web of relationships. It is our own private world with its joys and sorrows, hopes and fears. It is the whole world in microcosm. This book provides the words for moments of memory and an art of hearts. It explores the relationships with parents and grand-parents.  These glimpses will  give new insights of legacy into our families for each new and future generations.                                                                                 

This English Book has few Gujarati scanned pages also.

યુવાન કવિ શ્રી શીતલ જોશીને શબ્દાંજલિ…..નવે.૧૩ ‘૧૬..

મધ્યાન્હે સૂર્યાસ્ત પામેલ યુવાન કવિ શ્રી શીતલ જોશીને શબ્દાંજલિ..
ગઝલકાર શ્રી મહેશ રાવલ, સુધીર પટેલની સાથે…ભાઈ શ્રી સુશ્રુત પંડ્યાના સહયોગથી..

અહીં ક્લીક કરોઃ

https://www.facebook.com/devika.dhruva

 

ગુર્જર નારી-‘કુમાર’-સપ્ટે. ૨૦૧૬

‘કુમાર’ સપ્ટે.૨૦૧૬માં પ્રસિધ્ધ થયેલ “ગુર્જર નારી” વિશે લેખ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ગુર્જર નારી….શબ્દમાં કેટલું લાલિત્ય છે? કેટલી સૌમ્યતા અને સંસ્કારિતા છે ? કોઈ કવિ કે લેખક એવો હશે ખરો, જેણે ગુજરાતી નારી વિષે કંઈ લખ્યું ન હોય ?!! અરે ભાઈ, નારી જ તો સર્જનની જનની છે અને સર્જકની પણ ખરી સ્તો ! 

આદિ–અનાદિ કાળથી કહેવાતું આવ્યું છે કે, “યત્ર નાર્યેસ્તુ પૂજ્યન્તે રમન્તે તત્ર દેવતાઃ ।“ એ વાત જેટલી સમગ્ર નારી જાતિ માટે લાગુ પડે છે તેટલી જ વિશેષ રીતે ગુજરાતી નારીને પણ લાગુ પડે છે. આ વિષે કંઈ પણ કહેવું હોય તો સૌથી પ્રથમ યાદ આવે આપણા ગુજરાતના જાણીતા, માનીતા અને લાડીલા કવિ શ્રી અવિનાશભાઈ વ્યાસની સુપ્રસિધ્ધ પંક્તિઓઃ

“કંઠે રૂપનું હાલરડું ને આંખે મદનો ભાર,
ઘૂંઘટમાં જોબનની જ્વાળા,ઝાંઝરનો ઝણકાર;
લાંબો છેડો છાયલનો ને ગજરો ભારોભાર,
લટક મટકતી ચાલ ચાલતી જુઓ ગુર્જરી નાર,
અરે ભાઈ જુઓ ગુર્જરી નાર…જુઓ ગુર્જરી નાર… 

વીર કવિ નર્મદ,દલપતરામથી માંડીને પ્રાચીન,મધ્યકાલીન કે અર્વાચીન કાળના જે જે સર્જકોએ જ્યારે જ્યારે ગુજરાતની ગાથા ગાઈ છે ત્યારે ત્યારે ગુજરાતી નારીની ગરિમા પણ અચૂક વર્ણવી છે જ. સ્થળ કે સમયના સીમાડા તેને ક્યારેય નડ્યા નથી. કાલે હતી તે જ વાત આજે પણ છે. વતનમાં હોય કે વતનથી દૂર પણ ગુજરાતની નારીમાં ગુજરાતના દરેક શહેરનું નૂર છે. એ કનૈયાલાલ મુનશીની અસ્મિતા છે,પાટણની પ્રભૂતા છે તો મેઘાણીની રસધાર પણ છે. વધુ ભણેલી હોય કે થોડું પણ તેનામાં સુરતના હીરાની પાસાદાર ચમક છે.મહદ્‍ અંશે પોતાના ઘર–સંસારને સુપેરે સજાવતી જાણે કે સરસ્વતીચન્દ્રની કુમુદસુંદરી છે. નાટ્યક્ષેત્રે છેલછબીલી સંતુરંગીલી છે. ગઈકાલની હોય કે આજની..નજરના જામ છલકાવનારી કામિની છે. મલ્હાર રાગ ગાઈને મેઘરાજને બોલાવતી,વરસાદ વરસાવતી તાના–રીરી છે તો યમરાજને પડકારતી સાવિત્રી પણ છે. 

અલબત્ત,જીવન અને જગત પરિવર્તનશીલ છે એટલે આજની ગુજરાતી નારી પછી એ પૂર્વમાં હોય કે પશ્ચિમમાં,બાહ્ય રીતે જરા જુદી તો લાગે જ. છતાં પ્રગતીશીલ આધુનિક નારીની આંતરિક આભા તો એ જ સદીઓ જૂની ચમકીલી છે. આદ્ય કવિઓની જેમ મીરાં,શબરી કે સીતાની વાત કરીએ કે દેશવિદેશે ફરતી આજની નારીની વાત કરીએ પણ ગુજરાતી સ્ત્રીની સંવેદના તો બધે જ હરકાળમાં એકસરખી જ છે. આ સંવેદના જ તો એની તાકાત છે,નબળાઈ નથી. ધાર છે,કહો કે અણી વખતની ઢાલ છે,જીવન જીવવાની આબાદ ઔષધિ છે,જડીબુટ્ટી છે. સંવેદનામાં જેટલી વધારે સચ્ચાઈ તેટલી વધારે શક્તિ. એ મેંદી ભલે માળવાની લાવે પણ એનો રંગ તો ગુજરાત જેવો ક્યાંય ન ખીલે !

વિદેશમાં રહેતી ગુજરાતી નારી સમયને અભાવે ભલે પીઝા,પીટા કે નાન થી ટેવાઈ હોય,ભલે ‘જેવો દેશ તેવો વેશ’ એ ન્યાયે પહેરવેશમાં ફેરફાર કર્યો હોય,પણ એ હરહંમેશ…હરહંમેશ…વતનની પ્યાસી છે. ગુજરાતના તહેવારો જેવાં કે,દિવાળી,હોળી,નવરાત્રી,ઉત્તરાયણ વગેરી મસ્તીથી ઉજવે છે. ગુજરાતી વાનગીઓ મન ભરીને માણે છે.હા, નવો સમય છે,નવી પાંખ છે,નવા ઉમંગો છે,નવો મલકાટ છે.એટલે નવી રીતો છે,પણ દિલ તો એનું એ જ છે. હજી આજે પણ દરેક ગુર્જર નારીને સ્નેહનું સિંદૂર ગમે છે,પ્રેમના કંગન ગમે છે અને આદરના અલંકાર ગમે છે.

છેલ્લે, સાબરમતી અને તાપીના પાણી  પીધેલ પાણીદાર ગુર્જર નાર વિષે એટલું જ કહીશ કે,

વાણી જેની ગુર્જરી ને ગાથા ઘર ઘર ન્યારી છે,
વેશભૂષા વિદેશી પણ અંતરમાં વસનારી છે.
પૂરવ હો યા પશ્ચિમ, ઉત્તર હો યા દક્ષિણ;
તનમન જેનું ગુજરાતી, એ ગરબે ઘૂમતી નારી છે…

 અસ્તુ.

દેવિકા રાહુલ ધ્રુવ

હ્યુસ્ટન